De dierentuin van Keulen vormde een passende setting voor het gesprek over natuur, mens en markt. Directeur Theo Pagel opende de dag met een keynote over de rol van dierentuinen in educatie, natuurbehoud en onderzoek. Dagvoorzitter Kim Carstensen (voormalig directeur FSC International) begeleidde het programma met scherpe vragen en verbindende reflecties.
Houtproductie als voorwaarde voor duurzaam bosbeheer
De rode draad van de dag: er is brede consensus dat houtproductie een noodzakelijke voorwaarde is voor duurzaam bosbeheer. Tegelijk blijft deze boodschap grotendeels onuitgesproken in het publieke en politieke debat. Terwijl de Europese markten afnemen, blijft het gebruik van verantwoord tropisch hout essentieel om bossen te behouden. Het eerlijke verhaal durven vertellen – dat duurzaam geproduceerd tropisch hout juist een oplossing kan zijn tegen ontbossing – blijft een uitdaging.
FSC in het Congobekken: aantoonbare impact
Het eerste deel van het forum richtte zich op het Congobekken. Onderzoek van Joeri Zwerts en het Thünen Instituut liet zien dat FSC-gecertificeerd beheer bijdraagt aan biodiversiteit en het terugdringen van ontbossing. Ook sociale voordelen kwamen aan bod: stabiel inkomen, veiligheid, scholing en toekomstperspectief, allesbehalve vanzelfsprekend in deze regio. Daarmee werd duidelijk: FSC levert op haar beloften.
Tegelijkertijd kwamen verbeterpunten aan bod, zoals het beter betrekken van gemeenschappen bij besluitvorming over hun leefomgeving en het creëren van een gelijk en eerlijk speelveld.
Waardecreatie: ecosysteemdiensten als kans
In het tweede deel werd gekeken naar manieren om economische waarde te genereren uit bosbeheer. Hout blijft de belangrijkste inkomstenbron, maar aanvullende modellen zoals ecosysteemdiensten winnen aan belang. Denk aan betalingen voor natuurherstel, koolstofvastlegging of biodiversiteitskredieten. FSC Nederland werkt actief aan de ontwikkeling van zulke modellen in tropische landen door middel van Verified Impact projecten.
Toch blijft de centrale vraag: wie betaalt voor deze meerwaarde? Zonder financiële waardering van goed bosbeheer, zoals het beschermen van soorten of het vasthouden van CO₂, blijven bossen en gemeenschappen kwetsbaar. Een eerlijk verdienmodel voor duurzame beheerders is onmisbaar.
Certificering en EUDR: transparantie in de keten
Het laatste blok ging in op de rol van certificering bij het naleven van wet- en regelgeving. FSC-certificering wordt breed erkend als effectief middel om aan de nieuwe Europese anti-ontbossingswet (EUDR) te voldoen. Met onafhankelijke audits biedt het systeem transparantie en controle, wat cruciaal is in een tijd van strengere eisen aan bedrijven.
Slotpanel: uitdagingen én kansen
In de afsluitende paneldiscussie werd een eerlijk beeld geschetst van de toekomst van tropisch hout. De markt krimpt, de regelgeving wordt strenger en de maatschappelijke acceptatie neemt af. Zonder sterk markt- en politiek draagvlak dreigt een paradox: juist de meest duurzame spelers kunnen afhaken. Tegelijkertijd zijn er ook oplossingen in zicht: met meer samenwerking, financiering en transparantie kan duurzaam bosbeheer in tropische gebieden toekomstbestendig worden gemaakt.
Het forum maakte ook duidelijk dat FSC-gecertificeerd bosbeheer slechts één onderdeel is van een bredere strategie, naast natuurreservaten en gemeenschapsbeheer. Maar: zonder steun en vertrouwen voor commercieel, duurzaam bosbeheer verdwijnt een belangrijk model om bossen in stand te houden.